روماتیسم چیست و چگونه آغاز میشود؟
روماتیسم یکی از بیماری‌های التهابی مفاصل و خودایمنی است که برای درمان آن باید به دکتر روماتولوژی مراجعه کنید. داشتن این اطلاعات از علم روز میتواند به موفقیت در زندگی افراد کمک نماید.
البته روماتیسم (rheumatoid arthritis) به طور کلی به یک بیماری خاص اطلاق نمی‌شود، یعنی اگر شما بخواهید تشخیص یک بیماری را روماتیسم بدانید، خیلی کلی صحبت کرده اید. زیرا این واژه که از ریشه یونانی “روما” به معنای جریان یافتن وارد علم پزشکی شده است، در واقع مجموعه‌ای از دردهای مفاصل و سایر ارگان‌های حرکتی را شامل میشود. اما با کمی کندوکاوی پیرامون این بیماری، خواهید فهمید که این بیماری از اندام‌های حرکتی فراتر رفته است. این بیماری نتیجه‌ی حمله سیستم ایمنی بدن به بافت‌های بدن است.
سیستم ایمنی که وظیفه‌ی حفاظت از بدن در مقابل عوامل بیگانه مانند میکروب‌ها و ویروس‌ها را دارد، گاهی به برخی دلایل ممکن است بافت‌های بدن را به عنوان عامل بیگانه تشخیص دهد و به آن‌ها حمله کند. این نوع اختلال در سیستم ایمنی را “بیماری خودایمنی” می‌گویند.
بنابراین، روماتیسم یک بیماری خودایمنی است و اگر بخواهیم بدانیم علت روماتیسم چیست و چرا سیستم ایمنی بدن به عضلات و مفاصل حرکتی ما حمله می‌کند، هنوز دلیل واضح و مشخصی برای این پرسش یافت نشده است. برخی محققان معتقدند این بیماری ریشه وراثتی و خانوادگی دارد و ممکن است در بدن فرد به صورت نهفته باشد، اما هر گونه عوامل محیطی و شرایط نادرست زندگی میتواند محرک آغاز این بیماری در بدن فرد باشد.
علائم بیماری روماتیسم:
این بیماری انواع مختلفی دارد و علائم در هر گونه متفاوت است، اما به طور کلی همه انواع روماتیسم دارای چند علائم مشترک هستند که از بین آن‌ها می‌توان به تب، خستگی، کم‌اشتهایی، التهاب و خشکی و درد در مفاصل اشاره کرد. پس ابتدا نگاهی به انواع این بیماری می‌اندازیم و علائم هر یک را جداگانه بررسی می‌کنیم، سپس به شیوه‌های درمان خواهیم پرداخت.
انواع روماتیسم
این بیماری انشعابات زیادی دارد که می توان برخی از مهمترین آن ها را در چهار دسته زیر قرار داد:
- عضلانی
- پوستی
- قلبی
- مفصلی
روش‌ها و راه‌های درمان
اگرچه برای روماتیسم مفصلی هیچ درمان دائمی وجود ندارد، اما تعدادی از روش‌های درمانی برای کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل در دسترس می‌باشند. برنامه درمانی به نیازها و الگوی زندگی هر فرد بستگی دارد و معمولاً توسط یک تیم از پزشکان متخصص درمان انجام میشود.
درمان بدون دارو روماتیسم
روش‌های درمانی بدون استفاده از داروها، اساس درمان تمامی افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی هستند.
استراحت:
زمانی که مفصل التهاب می‌گیرد، خطر آسیب به آن و ساختارهای بافت نرم مجاور (مانند تاندون‌ها و رباط‌ها) بسیار بالاست. بنابراین، مفاصل ملتهب باید استراحت داده شوند. همچنین حفظ دامنه حرکت مفاصل همراه با تناسب اندام‌ها میتواند برای مقابله با جنبه‌های سیستمیک این بیماری مفید باشد.
تمرین و ورزش:
درد و گرفتگی ناشی از روماتیسم مفصلی معمولاً افراد را بی‌حرکت و غیرفعال می‌کند. ادامه بی‌حرکتی میتواند منجر به از دست دادن تحرک مفاصل و قدرت عضلات شود و به وقوع آمدن گرفتگی‌های بیشتر در آینده انجامید.
انجام تمرینات منظم به همراه فیزیوتراپیست یا متخصص کار درمانی میتواند از ایجاد این آثار جلوگیری کرده و آن‌ها را تا حد امکان کاهش دهد. تمرینات دامنه حرکتی به منظور حفظ تحرک مفاصل، تمرینات تقویتی و تمرینات استقامتی (مثل قدم‌زدن، شنا کردن و دوچرخه‌سواری) از تمرینات مفید در این زمینه هستند.
فیزیوتراپی و کار درمانی:
فیزیوتراپی و کار درمانی می‌توانند در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی، درد و التهاب را کاهش داده و ساختار و عملکرد مفاصل را حفظ کنند. انواع تکنیک‌های مختلفی برای این بیماری طراحی شده‌اند:
- استفاده از گرما و سرما میتواند درد و گرفتگی را کاهش دهد.
- استفاده از فراصوت به منظور کاهش التهاب در غلاف تاندون‌ها (تنوسینوویت).
- تمرینات فعال و انفعالی به منظور حفظ دامنه حرکتی مفاصل.
- استراحت و بستن مفاصل به منظور کاهش درد و بهبود عملکرد آن‌ها.
- استفاده از اسپلینت‌های دست و وسایل طبی دیگر برای جلوگیری از ایجاد بدشکلی‌ها و بهبود عملکرد دست.
- تکنیک‌های آرامش‌بخشی و ریلکسیشن به منظور رهایی از گرفتگی‌های ثانویه عضلانی.
متخصصین کار درمانی نیز با تمرکز بر روی مراقبت‌های ویژه و حفظ عملکرد مناسب دست‌ها و بازوها، به افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی کمک می‌کنند تا در فعالیت‌های روزمره و تفریحی شرکت کنند.
تغذیه و درمان‌های غذایی:
به افراد چاق و دارای اضافه وزن توصیه میشود وزن خود را کاهش دهند. کاهش وزن میتواند فشار وارده به مفاصل ملتهب را کاهش دهد