بیماری برونشیت چیست؟ آیا درمانی دارد؟
بیماری برونشیت از بیماری‌هایی است که اغلب مردان به آن مبتلا می‌گردند. عوامل ایجاد کننده ی این بیماری متفاوت است اما از مهم ترین آن ها می‌توان به سیگار اشاره نمود. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری بهتر است مصرف سیگار را ترک نمایید.
برونشیت باعث التهاب نایژه‌های موجود در شش‌ها می‌گردد. این بیماری باعث میشود که تنفس برای فرد مبتلا به این بیماری دشوار گردد. این بیماری ویروسی به راحتی از طریق تماس با جسم آلوده یا ارتباط با فرد ناقل منتقل گشته و فرد را بیمار میکند.
برونشیت درون ریه‌ها
هنگامی‌که لوله‌های برونش حامل هوا به عمق ریه، ملتهب میشود، پوشش داخلی ریه ورم کرده و ضخیم‌تر میشود و همین امر مجاری تنفسی را باریک میکند، در نتیجه این غشاهای تحریک‌شده، مخاط اضافی ترشح میکند که سطح مجاری هوایی کوچک را می‌پوشاند و گاهی‌اوقات نیز آنها را مسدود میکند. سرفه، شیوه بدن برای خارج‌کردن این ترشحات و تنفس راحت‌تر است.
برونشیت صنعتی یا غیرمیکروبی
برونشیت ممکن است به دلیل قرار گرفتن مکرر فرد در معرض موادی مانند دود یا گردوغبار هم رخ دهد.
این مواد به راه‌های تنفسی (برونش‌ها) آسیب می‌زنند و باعث آغاز سرفه و ایجاد خلط می‌شوند. واکنش افراد به این برونشیت متفاوت است. برخی افراد خودبه‌خود بهبود می‌یابند و رفع علائم برونشیت در سایرین، بدون استفاده از ماسک و دارو میسر نمی‌گردد.
انواع بیماری برونشیت
برونشیت به دو دسته ی زیر تقسیم میشود :
۱) حاد (کوتاه مدت)
۲) مزمن (طولانی مدت)
برونشیت حاد
برونشیت حاد بسیار شایع است. عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا معمولاً علت آن هستند و بیشتر افراد پس از چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابند. گاهی اوقات برونشیت حاد می تواند در اثر عفونت باکتریایی نیز ایجاد شود.
برونشیت مزمن
در افراد مبتلا به برونشیت مزمن، سرفه به مدت ۳ ماه یا بیشتر برای حداقل ۲ سال متوالی ادامه دارد و خلط‌دار است. در برونشیت مزمن، پوشش مجاری هوایی دائما ملتهب است و این التهاب باعث تولید خلط بیشتر و در نتیجه سخت شدن تنفس میشود.
برونشیت مزمن اغلب بخشی از یک بیماری جدی ریوی به نام بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) است. هم برونشیت مزمن و هم COPD اغلب در اثر سیگار کشیدن ایجاد می‌شوند.
سالمندان، افرادی که در معرض دود یا دود سیگار دیگران قرار گرفته‌اند، سابقه خانوادگی بیماری ریوی، سابقه بیماری‌های تنفسی دوران کودکی یا بیماری ریفلاکس اسید معده به مری (GERD) دارند، نیز در معرض خطر ابتلا به برونشیت مزمن هستند.
علائم برونشیت حاد
شایع‌ترین علائم برونشیت حاد عبارتند از:
- سرفه آزاردهنده‌ای که می‌تواند تا چند هفته طول بکشد
- سرفه خلط‌دار، خلط ممکن است شفاف، زرد یا سبز باشد. برخی فکر می‌کنند که خلط سبز به معنای ابتلا به عفونت باکتریایی است، اما این موضوع همیشه درست نیست.
- ممکن است علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا مانند گرفتگی بینی، گلودرد یا سردرد داشته باشیم. افراد مبتلا به برونشیت معمولاً تب ندارند.
علائم برونشیت مزمن
علائم برونشیت مزمن عبارتند از:
- سرفه خلط‌دار در اکثر روزها به مدت حداقل 3 ماه طی حداقل 2 سال متوالی
- خستگی بسیار زیاد
- تنگی نفس
- ناراحتی یا فشار در قفسه سینه
چگونه بیماری برونشیت درمان میشود؟
اغلب اوقات، برونشیت حاد در عرض چند هفته خود به خود از بین می رود. اگر علت بیماری شما باکتری باشد (که نادر است)، پزشک ممکن است به شما آنتی بیوتیک بدهد. اگر آسم یا آلرژی دارید، یا خس خس می کنید، ممکن است یک اسپری استنشاقی را پیشنهاد کنند. این اسپری به باز شدن راه های هوایی شما کمک می کند و تنفس را آسان تر می کند.
درمان برونشیت حاد
برای بهبود وضعیت و افزایش راحتی در برونشیت حاد، میتوانید به روش‌های طبیعی زیر روی آورید:
استراحت و مصرف مایعات: در زمان ابتلا به برونشیت حاد، استراحت کافی و مصرف مایعات فراوان می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. مایعات گرم مانند چای گیاهی یا آب گرم با عسل و لیمو نیز می‌توانند خواص ضد التهابی و ضد ویروسی داشته باشند.
استفاده از چای‌های گیاهی: مصرف چای‌های گیاهی مانند زنجبیل، نعناع، گل‌گاوزبان و آنیسون می‌تواند به کاهش سرفه و خلط کمک کند. این گیاهان دارای خواص ضد التهابی و ضد عفونی‌کننده هستند.
تنفس هوای گرم و مرطوب: تنفس هوای گرم و مرطوب می‌تواند تسکین و راحتی را به مجاری تنفسی بیمار بیاورد. میتوانید به دستگاه تهویه بخار یا حمام بخار مراجعه کنید.
مصرف داروهای ضدسرفه و ضدسرماخوردگی: در صورت نیاز، میتوانید از داروهای ضدسرفه و ضدسرماخوردگی موجود در بازار استفاده کنید. اما بهتر است قبل از مصرف هر گونه دارو، با پزشک مشورت کنید.
مراقبت از خود و اجتناب از دود سیگار: بهتر است از سیگار کشیدن خودداری کنید و از محیط‌های دودی دوری نمایید. دود سیگار می‌تواند علائم برونشیت را بدتر کند.
توجه به تغذیه: تغذیه سالم و متنوع می‌تواند به افزایش ایمنی بدن و بهبود وضعیت عمومی کمک کند. مصرف مواد غذایی با ویتامین C (مانند پرتقال، توت‌فرنگی و تمشک) و مواد غذایی با خواص ضد التهابی (مانند ماهی چرب، زردآلو و سبزیجات تاریخچه) می‌تواند مفید باشد.
به یاد داشته باشید که در صورت ادامه علائم بیماری یا تشدید آن، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و توصیه‌ها و دستورات خود را از او دریافت نمایید.
درمان برونشیت مزمن
۳ اصل در درمان بیماری برونشیت مزمن وجود دارد:
- داروها: داروهای زیادی برای درمان برونشیت مزمن وجود دارد. بیشتر مبتلایان به برونشیت مزمن باید از داروهای استنشاقی استفاده کنند، که به باز (گشاد) شدن راه‌های هوایی کمک می‌کنند یا التهاب و تورم راه‌های هوایی را کاهش می‌دهند. گاهی اوقات، مبتلایان به برونشیت مزمن باید برای زمانی که علائم آنها بدتر از حالت عادی میشود، داروهای ضدالتهاب خوراکی نیز مصرف کنند.
- اکسیژن: اگر بیماری بدتر شود، برخی افراد باید از اکسیژن برای تنفس راحت‌تر استفاده کنند.
- توانبخشی ریوی: در توانبخشی ریوی، افراد کارهایی را می‌آموزند که می‌توانند برای بهبود علائم خود انجام دهند. این کار شامل تمرینات تنفسی برای کمک به کاهش علائم نیز می‌باشد.
افراد مستعد به ابتلا به بیماری برونشیت مزمن
افراد بالای ۴۵ سال استعداد ابتلا بیشتری نسبت به سنین دیگر دارند. سابقه خانوادگی بیماری سل، چاقی، وجود بیماری‌های تنفسی دیگر و کسانی که مشغول به کار در محیط‌های پرگرد و غبار هستند، آمادگی بیشتری برای ابتلا به برونشیت مزمن را دارند.
عوارض احتمالی بیماری برونشیت مزمن
۱) بیماری انسدادی مزمن ریه
۲) پنومونی (ذات الریه) مکرر
پیشگیری از بیماری برونشیت
برای کاهش خطر برونشیت، نکات زیر را دنبال کنید:
- از دود سیگار اجتناب کنید، دود سیگار خطر ابتلا به برونشیت مزمن را افزایش می دهد.
- واکسن بزنید، بسیاری از موارد برونشیت حاد ناشی از آنفولانزا، یک ویروس است. دریافت واکسن سالانه آنفولانزا می تواند از شما در برابر ابتلا به آنفولانزا محافظت کند. همچنین ممکن است بخواهید واکسیناسیونی را در نظر بگیرید که از برخی از انواع ذات الریه محافظت می کند.
- دست هایتان را بشویید،برای کاهش خطر ابتلا به عفونت های ویروسی، دست های خود را مرتب بشویید و عادت به استفاده از ضدعفونی کننده های الکلی دست داشته باشید.
- از ماسک جراحی استفاده کنید، اگر مبتلا به COPD هستید، در صورت قرار گرفتن در معرض گرد و غبار یا بخار، و زمانی که قرار است در میان جمعیت باشید، مانند هنگام مسافرت، ممکن است در محل کار از ماسک استفاده کنید.
پنج مورد از درمان های خانگی بیماری برونشیت
روش‌ها و راه‌های بسیاری برای درمان خانگی برونشیت وجود دارد. درمان برونشیت در طب اسلامی مصرف برخی از مواد غذایی را به فرد بیمار پیشنهاد میکند که در ادامه به بررسی این مواد می‌پردازیم.
عسل
به منظور درمان و بهبود سرفههای ناشی از ابتلا به بیماری برونشیت، اقدام به مصرف عسل نمایید. عسل با داشتن خاصیت تسکین دهنده و ضد ویروسی در درمان این بیماری کمک چشمگیری میکند.
زنجبیل
زنجبیل، اغلب برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌گردد، زنجبیل علاوه بر داشتن خاصیت ضد التهابی، می‌تواند سیستم بدنی انسان را تقویت کند و از ابتلای فرد به بیماری جلوگیری نماید. خاصیت ضد التهابی زنجبیل در درمان و بهبود التهاب نایژه‌ها نقش بسیار مهمی را ایفا میکند. شما میتوانید یک قاشق چای خوری زنجبیل، میخک و دارچین را در یک فنجان آب گرم ریخته و به خوبی هم بزنید. پس از این که مواد را به خوبی هم زدید این محلول را بنوشید و این کار را روزی چند مرتبه برای چند هفته انجام دهید.
پیاز
از آنجا که گیاه پیاز می‌تواند باعث رفع خلط ناشی از برونشیت گردد، استفاده از آن به فرد بیمار توصیه می‌گردد. شما میتوانید به مدت یک هفته هر روز صبح با معده‌ی خالی یک قاشق آب پیاز خام را بنوشید. همچنین میتوانید از این گیاه در پخت انواع مختلف غذا و سالاد استفاده نمایید.
آب نمک
یکی از بهترین و موثرترین راه‌هایی که برای بهبود بیماری برونشیت گلو پیشنهاد میشود، قرقره کردن محلول آب و نمک می‌باشد. ترکیب آب و نمک می‌تواند در بهبود التهاب در گلو نقش مهمی را ایفا کند. آب نمک مخاط موجود در گلویتان را کاهش می‌دهد و ممکن است باعث سوزش گش
گیاه یا روغن اکالیپتوس را درون آب بجوشانید و بخور دهید. بخور اکالیپتوس باعث میشود مجاری هوایی مسدود شدهی درون شش‌ها باز و تنفس برای فرد راحت‌تر گردد.
کلام آخر
برونشیت ریه یکی از بیماری‌های رایج تنفسی است. این بیماری در اثر التهاب لوله‌های تنفسی ایجاد میشود. عامل ایجاد این التهاب معمولا عفونت ویروسی یا باکتریایی یا آلودگی هوا و مواد حساسیت‌زا است. سرفه، خلط و تنگی نفس از علائم اصلی این بیماری است. با توجه به دانشهای پزشکی در زندگی، روش‌های متنوعی برای درمان و کنترل این بیماری وجود دارد. اغلب این شیوه‌ها نیز موفقیت‌آمیز هستند. بیماران باید در معرض دود، مواد و گازهای سمی قرار نگیرند. اطلاعات پزشکی روزمره در این زمینه به موفقیت در زندگی ما کمک بسزایی میکند.