بیماری آلوپسی چیست؟
بیماری آلوپسی (بیماری خود ایمنی ریزش مو) در اصطلاحات پزشکی به معنای ریزش یا کاهش موی سر و دیگر نقاط بدن است.
این عارضه می‌تواند در اثر عوامل مختلفی مانند : عوامل هورمونی، عوارض دارویی، ابتلا به برخی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های خودایمنی، بیماری‌های مربوط به غدد مانند بیماری‌های تیروئیدی به وجود آید. خیلی افراد گمان می‌کنند که این اتفاق ممکن است در اثر فشار روانی در فرد ایجاد شود. اما طبق تحقیقاتی که تاکنون انجام شده است ، مدرکی دال بر این عامل مشاهده نشده است. با داشتن اطلاعات ارزشمند از علم روز میتوان به سلامتی و بهداشت و موفقیت در زندگی دست پیدا کرد.
بیماری آلوپسی یا ریزش مو: علل و عوامل
آلوپسی یا ریزش مو به دلایل مختلفی از جمله اختلالات تیروئیدی و تغییرات هورمونی ناشی می‌شود. این وضعیت به وجود می‌آید زیرا تعادل هورمونی بدن به خاطر عوامل مختلف مختل می‌شود.
یکی از اصلی‌ترین علل ریزش مو، اختلالات تیروئیدی هستند که باعث عدم تعادل در هورمون‌های بدن می‌شوند. این اختلالات منجر به مشکلات در سلامت فولیکول‌های مو می‌شوند و باعث ریزش آنها می‌گردند.
همچنین عوامل دیگری نیز می‌توانند به آلوپسی یا ریزش مو منجر شوند:
- شرایط محیطی: عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، تغذیه نامناسب و تغییرات اقلیمی نیز می‌توانند تاثیرات منفی بر رشد و سلامت موها داشته باشند.
- سن و سال: با پیشرفت سن، فرآیند رشد و تجدید سلول‌ها کاهش می‌یابد که ممکن است منجر به ریزش مو شود.
- استرس: استرس مزمن می‌تواند به تغییرات هورمونی و اختلال در فرآیندهای بیولوژیکی منجر شود و ریزش مو را تسریع کند.
- سیگار: مصرف بیش از حد سیگار و ترکیبات مضر آن می‌تواند به آسیب به سلامتی موها و ساختار آنها منجر شود.
- ژنتیک: عوامل ژنتیکی نقش مهمی در سلامت موها دارند و ممکن است به وراثت ریزش مو کمک کنند.
- اثرات جانبی داروها: مصرف برخی داروها مانند داروهای شیمی درمانی، داروهای تیروئیدی و برخی داروهای ضد التهابی می‌تواند به ریزش مو منجر شود.
به طور خلاصه، آلوپسی یا ریزش مو نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، تغذیه، تیروئید، استرس و محیطی می‌باشد که باعث اختلال در سلامت موها و رشد آنها می‌شود.
مراحل اولیه آلوپسی چیست؟
آلوپسی عارضه‌ای است که به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. این بیماری در اثر عوامل مختلفی همچون مشکلات هورمونی، عوارض دارویی، مشکلات تیروئیدی و یا بیماری‌های خود ایمنی بروز می‌نماید. این بیماری به اشکال مختلفی رخ داده و در سطوح مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. آلوپسی آره آتا در وهله نخست فولیکول‌های مو را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ اما در برخی شرایط این بیماری را میتوان با تغییراتی در ناخن‌ها مشاهده نمود.
بیماری آلوپسی معمولاً با ریزش ناگهانی و تکه‌ای موهای سر آغاز می‌گردد؛ اما این بیماری می‌تواند موهای سایر نواحی بدن مانند ریش، ابروها و یا مژه‌ها را دچار ریزش کند. آلوپسی ممکن است به صورت ناگهانی و در مدت چند روز یا چند هفته بروز پیدا کند. همچنین علائم و نشانه‌های اولیه این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سوزش و خارش پوست
- التهاب پوست
- شکننده شدن موها
- تغییر ضخامت موها
شایان ذکر است که مشاهده هریک از این علائم به صورت مجزا نمی‌تواند مبنی بر ابتلا به آلوپسی باشد. بدین ترتیب، در صورت مشاهده این علائم، برای ارزیابی دقیق‌تر می‌بایست به یک متخصص پوست و مو مراجعه شود.
انواع بیماری آلوپسی به تفکیک علت و شدت:
- آلوپسی منطقه‌ای (آلوپسی اریتماتوز): در این نوع آلوپسی، ریزش موها در مناطق محدودی از سر به صورت تکه تکه و یا قسمتی اتفاق می‌افتد. این نوع معمولا به نسبت ملایم‌تر است و در پاسخ به درمان ممکن است موفقیت بیشتری داشته باشد.
- آلوپسی دور مو (آلوپسی آرئاتا): در این نوع، موهای حاشیه سر از جمله دور مو، پشت سر و پشت گوش تحت تأثیر قرار می‌گیرند و ریزش مو در این مناطق رخ می‌دهد. در این نوع، پاسخ به درمان معمولا ضعیف‌تر است و موفقیت‌های چشمگیری به دست نمی‌آید.
- آلوپسی توتالیس: در این نوع بیماری، تمامی موهای سر ریخته می‌شود. ممکن است موهای ابرو، مژه و بدن حفظ شوند. این نوع نادرتر است و پاسخ به درمان متفاوت است.
- آلوپسی یونیورسالیس: در این نوع بیماری، تمامی موهای بدن، از جمله موهای سر، بدون استثنا ریخته می‌شوند. حتی ممکن است در این نوع، حتی یک موی باقی نماند. این نوع بسیار شدیدتر است و مقاومت به درمان نیز زیاد است.
تحت شرایطی که آلوپسی از سنین کودکی شروع شود، عموماً شدت بیماری بیشتر و مقاومت به درمان بالاتر است. همچنین تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که دارای اگزماهای سرشتی مانند درماتیت آتوپیک هستند، ممکن است برای آلوپسی حساسیت بیشتری داشته باشند و شدت بیماری آنها بیشتر باشد. این مسئله نشان از ارتباط ممکن بین برخی اختلالات پوستی و آلوپسی دارد.
بهترین روش های درمان بیماری آلوپسی
منشا بروز بیماری آلوپسی اختلال سیستم ایمنی است؛ به بیان دیگر سیستم ایمنی به دلایل مختلفی فولیکول‌های مو را به عنوان نیروی مهاجم تشخیص می‌دهد و به آنها حمله می‌کند. در نتیجه‌ی این واکنش خود ایمنی، موی سر و بدن شروع به ریزش گسترده می‌کنند؛ قابل ذکر است که در این واکنش فولیکول‌های مو کاملا آسیب نمی‌بینند، بنابراین امکان رشد مجدد موها وجود دارد. درمان آلوپسی بر حسب شدت بیماری متفاوت خواهد بود، در موارد خفیف ریزش مو به صورت موقتی رخ می‌دهد. پس مدتی نواحی خالی شده مجددا شروع به رشد مو می‌کنند. در چنین شرایطی احتیاجی به درمان نخواهد بود.
درمان‌های موضعی مانند تجویز انواع کرم‌ها و داروها می‌تواند به رفع این مشکل نیز کمک کند. اما تحقیقات نشان داده است که اثر داروها و کرم‌های موضعی کوتاه مدت است و ممکن است مزیت طولانی مدتی در پی نداشته باشند. برخی پزشکان از روش تزریق داروهای ضد التهاب استروئیدی استفاده می‌کنند که این روش می‌تواند موثر باشد؛ اما عوارض جانبی زیادی در پی دارد و نمی‌توان به مدت طولانی از آن استفاده کرد.
روش‌های مختلفی برای رفع این مشکل بر روی بیماران اعمال می‌شود؛ اگرچه درحال حاضر هیچ کدام از این موارد به عنوان درمان قطعی آلوپسی یا بیماری خود ایمنی ریزش مو توصیه نشده است، اما این به این معنا نیست که آلوپسی غیر قابل درمان است. در حال حاضر یکی از موثرترین روش‌های برطرف کردن طاسی‌های ناشی از بیماری آلوپسی، پیوند مو است، فرآیندی که به لطف پیشرفت‌های کنونی، نتایج رضایت بخشی به ثبت رسانده‌است.
چگونه می توانم از آلوپسی جلوگیری کنم؟
با خودداری از مصرف فرآورده‌های شیمیایی که به مو یا پوست آسیب می‌رسانند و اعمال یک رژیم غذایی مناسب میتوان احتمال ابتلا به این عارضه را کاهش داد. همچنین در صورت مشاهده علائم آلوپسی، مراجعه زودهنگام به یک متخصص پوست و مو نیز اقدامی مؤثر خواهد بود.
آیا بیماری آلوپسی واگیردار است؟
پاسخ ساده است؛ زمانی که ریشه‌ی یک بیماری اختلالات ژنتیکی باشد، دلیلی برای واگیردار بودن آن وجود ندارد.
منشا بیماری آلوپسی هیچ‌گونه ویروس یا میکروبی نیست؛ بنابراین هیچ احتمالی برای انتقال آن از فردی به فرد دیگر وجود ندارد.
امروزه با پیشرفت پزشکی در زندگی و رعایت سلامتی و بهداشت میتوان تعداد زیادی از بیماری های پوستی را درمان و از شیوع آنها جلوگیری کرد.