آپاندیس و علائم ابتلا به آن
آپاندیس یک زائدهی لولهای و کوچک است که در ابتدای رودهی بزرگ و انتهای رودهی کوچک قرار دارد.
اگر با دو خط فرضی عمودی و افقی، که از ناف عبور میکنند، شکم را به چهار ربع تقسیم کنیم، جایگاه آناتومیک آپاندیس در ربع تحتانی و راست قرار دارد. ناحیهای که با نام نقطهی مک برنی شناخته میشود. اما آپاندیس همیشه در این مکان قرار ندارد و گاهی اوقات در پشت رودهی بزرگ، پشت کبد یا در لگن قرار دارد. در زنان حامله نیز به دلیل بزرگ شدن رحم و تغییر مکان آناتومیک رودهها، جایگاه آپاندیس تغییر میکند. به همین دلیل در اطلاعات پزشکی روزمره به آپاندیس، روباه شکم گفته میشود.
از بین تمام ارگانهای بدن، تنها عضوی که عملکرد و کارآیی آن برای پزشکان و محققان نامشخص است، آپاندیس است. ممکن است آپاندیس حاوی باکتریهای مفیدی باشد که به هضم غذا کمک میکنند و با عفونت مقابله میکنند. همچنین ممکن است نقش آپاندیس در بدن با سیستم ایمنی مرتبط باشد که میتواند بر توانایی بدن در مبارزه با عفونت تاثیر بگذارد. موفقیت در زندگی وابسته به داشتن اطلاعات ارزشمند از علم روز است.
آپاندیسیت چیست؟
آپاندیسیت، التهاب و عفونت آپاندیس ورمی فرم است که معمولاً بهصورت حاد و در عرض 24 ساعت و یا حتی بهعنوان یک بیماری مزمن نیز ظاهر میشود. به طور کلاسیک، عود آپاندیس در ابتدا با درد شکمی عمومی یا ﭘﺮی اﻣﺒﻠﯿﮑﺎل تظاهر پیدا میکند که بعداً در ربع تحتانی سمت راست شکم احساس میشود.
فرد زمانی دچار آپاندیسیت می شود که آپاندیس بسته شود. این مسدود شدن می تواند بوسیله مدفوع، جسم خارجی، سرطان و یا عفونت باشد. زمانی که آپاندیس مسدود شود باکتری های درون آپاندیس شروع به تکثیر کرده و باعث التهاب، ورم و پر از چرک شدن آپاندیس می شوند.
علائم ابتلا به آپاندیس
اولین نشانه آپاندیس درد شکم می باشد. درد خفیفی از نواحی اطراف ناف شروع شده و به سمت ناحیه راست و پایین شکم حرکت می کند و شدیدتر می شود. از دیگر نشانه های این بیماری :
- کاهش اشتها
- اسهال
- یبوست
- تب
- استفراغ سریع پس از شکم درد
- ورم شکم
- عدم توانایی در خارج کردن باد شکم
- به سختی ادرار کردن
- گرفتگی شدید عضلانی
- درد هنگام راه رفتن،سرفه و یا سایر حرکات
علائم ترکیدن آپاندیس چیست؟
همیشه آپاندیسیت منجر به ترکیدن آن نمیشود اما هر چه دیرتر به پزشک مراجعه شود احتمال خطر و ترکیدن افزایش پیدا میکند.
با بروز نشانههای زیر هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید:
- درد معده شدید که قبلا سابقه نداشته
- تب و لرز
- تکرر ادرار
- حالت تهوع و بی اشتهایی
راه های تشخیص آپاندیس چیست؟
تشخیص آپاندیسیت کمی دشوار است زیرا نشانه های آپاندیسیت اغلب مبهم و یا شبیه به سایر بیماری های دیگر مانند مشکلات کیسه صفرا، عفونت مثانه یا عفونت ادراری، بیماری کرون، التهاب معده، عفونت روده و مشکلات تخمدان است. در نتیجه برای تشخیص آپاندیسیت آزمایش های زیر انجام می شود:
- معاینه شکم برای تشخیص التهاب
- آزمایش ادرار برای از بین بردن عفونت ادراری
- معاینه مقعدی
- آزمایش خون برای تشخیص در حال مبارزه بودن بدن با عفونت
- سونوگرافی و یا CTاسکن
درمان آپاندیسیت چگونه است؟
شروع درد در آپاندیس درمانی به جز خارج کردن آن ندارد. اگر چه شیوههای جدید لاپاراسکوپی یعنی جراحیهای با لیزر جایگزین جراحیهای باز شده است اما هیچ روش جایگزین آپاندکتومی نشده است. تنها مزیت لاراپاراسکوپی نسبت به جراحی باز این است که روش کم تهاجمتری است و از یک یا دو بخیه به جای برش بزرگ جراحی باز استفاده میشود. پس زمان بستری و بهبود هم کاهش مییابد.پیش از انجام عمل آپاندیس بهتر است موارد زیر را از پزشک سوال کنید. پزشکی در زندگی به راحت تر گذراندن دوران نقاهت عمل، کمک بسیاری میکند
- عوارض احتمالی عمل نکردن چیست؟
- مدت زمان لازم برای استراحت کردن بعد از عمل چقدر است؟
- مراقبتهای لازم بعد از عمل چگونه است؟
مزیت مراقبتهای بعد از جراحی آپاندیسیت این است که روند بهبودی را سریعتر میکند. پس لازم است حتماً با این مراقبتها آشنا شوید.
مصرف دارو بعد از عمل آپاندیس
بعد از جراحی خیلی از افراد درد زیادی را تجربه میکنند برای کم شدن تجربهی درد میتوان از مسکنهای تجویز شده توسط پزشک استفاده کرد. وضعیت فرد بیمار باید به صورت نیمه نشسته باشد زیرا نشستن به محل بخیهها فشار وارد میکند.
رژیم غذایی بعد از عمل آپاندیس
رژیم غذایی بعد ازعمل آپاندیسیت باید حاوی میوه و سبزی زیاد و نوشیدن آب فراوان باشد که فرد دچار مشکل یبوست نشود. نوشیدن الکل یا نوشیدنیهای حاوی کافئین بعد از جراحی ممنوع است.
فعالیت بدنی بعد از عمل آپاندیس
فعالیت بدنی بیمارانی که جراحی انجام دادهاند نیز باید محدود شود. این افراد تا زمان بهبود بخیهها نباید وسایل سنگین را جا به جا کنند یا ورزشهای سخت مانند وزنه برداری یا بدنسازی انجام دهند. کسانی که جراحی انجام دادهاند فقط مجازند کارهای سبک و فعالیتهایی مانند پیادهروی انجام دهند.
مراقبت از محل زخم بعد از عمل آپاندیس
مهمترین نکته در مواظبت از محل زخم این است که محل باید خشک و تمیز نگه داشته شود ودر صورت نیاز میتوان پانسمان محل زخم را تعویض کرد. اگر بخیهها جذبی باشد نیازی به مراجعه به پزشک برای کشیدن بخیهها وجود ندارد اما اگر لازم بود بخیهها کشیده شود یک هفته بعد از عمل میتوان به پزشک مراجعه کرد و بخیهها را کشید.
آیا آپاندیسیت قابل پیشگیری است؟
آپاندیسیت قابل پیشگیری نمی باشد. با این حال با رعایت نکاتی می تواند احتمال ابتلا به آپاندیسیت را کمی کاهش داد. استفاده از غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه ها و سبزیجات تازه می تواند کمک کند، زیرا افزایش مقدار فیبر در رژیم غذایی می تواند از یبوست و انباشته شدن مدفوع که شایع ترین علت آپاندیس است جلوگیری کند.
غذاهای سرشار از فیبر شامل:
- تمشک
- سیب ها
- گلابی
- نخودسبز
- بروکلی
- عدس
- لوبیای سیاه
- دانه های سبوس
- جو
- بلغور جو دو سر
- اسپاگتی
- کنگر فرنگی